"Ελευθερία είναι η θέληση να είναι κανείς υπεύθυνος απέναντι στον εαυτό του" .

Νίτσε

Η ελευθερία δεν παρέχεται, ούτε κατακτάται πλήρως, προσεγγίζεται μόνο, μέσω της αφοσίωσής μου στην αλήθεια. Αυτή είναι η επιλογή. Μόνο έτσι είμαι και υπάρχω ως το πρόσωπο που είμαι. Μέσω αυτής της οδού μπορεί να κερδίσω τον αυτοσεβασμό μου. Είναι πολύ σημαντικό να ξέρω ότι υπάρχει η επιλογή και ότι ίσως, αυτήν τη στιγμή δε με εξυπηρετεί να την προτιμήσω, αν και αυτή η γνώση σίγουρα θα με εμποδίσει να φτάσω σε ένα τέτοιο συμπέρασμα.

Η συνειδητοποίηση ότι έχω την επιλογή, μπορεί να με βαραίνει με ευθύνη, αλλά μου δίνει και ελπίδα. Αν είμαι έτοιμος να αναλάβω την ευθύνη, είμαι και απόλυτα ελεύθερος να επιλέξω. Ο Sarte είπε πως ακόμα και όταν πιστεύουμε πως δεν επιλέγουμε, κάνουμε μία επιλογή, που και αυτή έχει ευθύνη.

Για να μπορέσουμε λοιπόν, να κατευθυνθούμε προς την ελευθερία, είναι ανάγκη πρώτα να αντιληφθούμε ότι είμαστε διαμορφωμένοι. Έχουμε διαμορφωθεί από την παράδοση, από την κοινωνικοοικονομική μας κατάσταση, από την εθνικότητά μας, από τις πεποιθήσεις και προσδοκίες των γονιών μας, από τις εμπειρίες μας, από τις κοινωνικές επιτάσσεις για καταναλωτισμό, ανεξαρτησία, επιτυχία και ομοιομορφία και από πολλά άλλα. 

Το πρώτο βήμα λοιπόν, είναι η συνειδητοποίηση ότι είμαστε διαμορφωμένοι, δηλαδή ότι λειτουργούμε με έναν ορισμένο τρόπο, από τον οποίο είμαστε εξαρτημένοι καθώς δεν μπορούμε να δούμε ότι υπάρχει άλλος και έτσι μένουμε πνευματικά αδρανείς. Το δεύτερο είναι η θέληση, και όχι η επιθυμία, η οποία δεν αρκεί, να απελευθερωθείς από το ως τώρα γνωστό, αυτό δηλαδή που έχει να κάνει με το παρελθόν και άρα είναι στείρο. Το τελευταίο βήμα, θα έλεγα εγώ, είναι η τόλμη να παραιτηθείς από το παλιό και το οικείο και να ανοίξεις στη δυνατότητα των αμέτρητων εαυτών, ή ίσως καλύτερα, του απεριόριστου, ενός και μοναδικού, ολόκληρου εαυτού.

Ο Τζίντου Κρισναμούρτι λέει πως για να σιγουρευτούμε ότι βλέπουμε αυτό που υπάρχει, πρέπει να βλέπουμε το κάθε τι σαν να ανοίξαμε τα μάτια μας πρώτη φορά, σαν να μην έχουμε προηγούμενη εμπειρία, χωρίς τις πεποιθήσεις μας και τις προκαταλήψεις μας να λαμβάνουν μέρος στην αντίληψή μας. Λέει επίσης πως ζούμε αυθεντικά όσο κάθε στιγμή είμαστε καινούριοι, όσο δηλαδή έχουμε καταφέρει να απαλλαγούμε από τη διαμόρφωσή μας. Όλα όσα επαναλαμβάνουμε επειδή γεννηθήκαμε σε αυτήν τη χώρα, μεγαλώσαμε σε αυτήν τη γειτονιά, αυτό το σπίτι, επειδή έχουμε τις τάδε θρησκευτικές και πολιτικές ιδέες, μας απομακρύνουν από το «εγώ» μας, που είναι ανεξάρτητο από όλα αυτά, αλλά επηρεάζεται και αλλοιώνεται εξαιτίας τους.

Δεν μπορούμε να πάψουμε να είμαστε διαμορφωμένοι αλλά μπορούμε να είμαστε συνειδητοί αυτής της διαμόρφωσης, ώστε να μπορούμε να ξεχωρίσουμε τί είναι πραγματικά δικό μας ή τί θέλουμε να είναι και τί όχι. Η συνειδητοποίηση αυτή είναι το όχημά της διαδρομής μας στη ζωή και προς την ελευθερία.